طلا بدون شک یکی از ارزشمندترین فلزات روی کره زمین است. زیبایی، چکش خواری و مقاومت بالای طلا در برابر خوردگی آن را به انتخابی عالی برای ساخت جواهرات تبدیل کرده است. بنابراین علاقه‌مندان زیادی در سرتاسر دنیا با خرید طلا و استفاده از آن، هم بر زیبایی خود می‌افزایند و هم به سرمایه‌گذاری در این فلز گرانبها می‌پردازند. یکی از دغدغه‌های خریداران و سرمایه‌گذاران طلا، سنجش عیار این فلز گران قیمت است. متخصصان طلا روش‌های مختلفی برای تعیین عیار طلا (Gold Karat) تعیین کرده‌اند. در این مقاله با مفهوم عیار طلا آشنا شده و به بررسی ۳ روش مختلف تعیین عیار طلا می‌پردازیم.
عیار طلا چیست؟
بهتر است پیش از پرداختن به روش‌های سنجش عیار طلا، کمی در مورد عیار طلا اطلاعات کسب کنیم. برخلاف تصور مردم، طلا فلزی نرم است، به همین دلیل نمی‌توان با خلوص 100 درصد برای ساخت جواهرات از آن استفاده کرد. بنابراین طلا را با درصدهای متفاوتی از فلزات مختلف مخلوط می‌کنند تا قوام لازم را پیدا کند.
عیار به خلوص طلا اشاره دارد.طلای 24 عیار، بالاترین عیار طلا است و خالص است. بنابراین طلای 24 عیار از نظر قیمت، ارزش بالاتری نسبت به طلا با عیارهای پایین‌تردارد.
جالب است بدانید که طلای 24 عیار، طلای خالص آلیاژی بدون فلزات دیگر است. طلای 18 عیار با 75 درصد طلای خالص و 25 درصد آلیاژهای دیگر ساخته شده است. طلای 14 عیار با 58.3٪ طلای خالص و 41.7٪ آلیاژهای دیگر ساخته می‌شود و طلای 10 عیار دارای 41.7٪ طلای خالص و 58.3٪ فلزات دیگر است.
3 روش تعیین عیار طلا
بیشتر روش‌های سنجش عیار طلا، روش‌هایی آزمایشگاهی است. در واقع هیچ روش قطعی و معتبری برای تعیین عیار طلا در منزل وجود ندارد. تنها راهی که می‌توان در خانه به عیار طلا پی برد، اعداد حک شده بر روی مصنوع تولید شده با طلا است. معمولا بر روی اشیاء ساخته شده با طلا، اعدادی حک می‌شود که نشان‌دهنده عیار طلای آن شئ هستند. اعدادی مانند 999 یا 750 شایع‌تر است. برای تشخیص خلوص طلا، به راحتی یک ممیز بین اعداد دوم و سوم قرار دهید. به عنوان مثال 999 می‌شود، 99.9 که درصد طلای به کار رفته در مصنوع را نشان می‌دهد. عدد 999 برای طلای 24 عیار و عدد 750 برای طلای 18 عیار به کار می‌روند.
حال برخی از روش‌ها از دقت بالاتری برخوردار هستند که معمولا در آزمایشگاه‌های طلا از آنها استفاده می‌شود. در ادامه به روش‌های تعیین طلای آب شده می‌پردازیم.
روش کوپلاسیون (Copulation)
این روش که تنها در آزمایشگاه تخصصی قابل اجرا است، یکی از روش‌های دقیق سنجش عیار طلا می‌باشد. در این روش اپراتور آزمایشگاه طلای آب شده را با ترکیباتی مخلوط می‌کند. سپس آن را در محفظه‌ای از سرب قرار داده و با دمای 1050 درجه سانتیگراد حرارت می‌دهند. سپس آن را 90 دقیقه در اسید نیتریک می‌جوشانند و آنچه باقی مانده را وزن می‌کنند. اختلاف وزن قبل و بعد از مراحل آزمایش، میزان خلوص طلا و عیار واقعی آن را نشان می‌دهد.
یکی از کاربرد‌های عیارسنجی توسط روش کوپلاسیون در آزمایشگاه‌های ری‌گیری طلای آب شده است.
طلاهای دست دومی که توسط طلافروش خریداری شده ذوب شده و طلای آب شده بدست می‌آید. این طلا به آزمایشگاه ارسال می‌شود که میزان عیار آن مشخص شود. به این عیارسنجی، ری گیری می‌گویند. این طلاهای آب شده با اعدادی نشانه‌گذاری می‌شوند که برای آزمایشگاه‌های تهران 6 رقمی و برای شهرستان‌ها 3 تا 6 رقمی هستند. به این فرایند انگ زنی و به این اعداد انگ طلا گفته می‌شود.
روش سنگ محک
سنگ محک یک سنگ سیاه رنگ از جنس کوارتز است. برای تشخیص عیار طلا، آن را بر روی سنگ محک می‌کشند تا اثری از طلا روی سنگ محک باقی بماند. البته این کار به نحوی انجام می‌شود که به ظاهر طلا آسیبی وارد نشود. اگر در این آزمایش عیار طلا کمتر از 14 تشخیص داده شود، برای دقت بیشتر از اسید نیتریک و نمک طعام برای خوراندن ناخالصی‌ها استفاده می‌کنند و دوباره باقی‌مانده را با سنگ محک می‌سنجند. البته لازم به ذکر است که این روش بیشتر برای تشخیص اصل بودن و خلوص طلا استفاده می‌شود.
روش XRF (طیف سنج نوری)
در این روش برای سنجش عیار طلا، از اشعه ایکس استفاده می‌شود. در واقع XRF دستگاهی است که برای پیدا کردن طلا نیز به کار می‌رود. برای تعیین عیار طلا، مصنوع مورد نظر را در دستگاه گذاشته و دستگاه اشعه ایکس را به شئ می‌تاباند. این اشعه ایکس باعث واکنش اتم‌های سایر فلزات موجود در شئ می‌شود که به تولید اشعه ایکس دوم منجر می‌شود. با کمک دومین اشعه ایکس می‌توان مقدار موجود از دیگر فلزات در قطعه طلا را متوجه شد و عیار طلا را سنجید. لازم به ذکر است که این روش برای آزمایش شمش‌های طلا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
راهی مطمئن‌تر برای سرمایه‌گذاری در طلا
در این مقاله به صورت کامل در مورد عیار طلا و روش‌های تعیین آن توضیح دادیم. همانطور که مطالعه کردید، برای خریدار معمولی استفاده از هیچکدام از این راه‌ها ممکن نیست و تنها می‌توان با استفاده از اعداد حک شده بر روی مصنوع خریداری شده، به عیار آن پی برد. البته لازم به ذکر است که خرید طلای آب شده در پلتفرم‌های آنلاین و قانونی مانند گلدیکا، خیال شما را از سنجش عیار طلا و دردسرهای نگهداری ایمن آن راحت می‌کند. در واقع شما بخش اصالت سنجی و کارشناسی طلای خریداری شده را به یک مجموعه معتبر می‌سپارید.
